Sprawdź różnice między chłodzeniem a zamrażaniem >>
Chłodzenie i zamrażanie to dwie z wielu metod konserwacji żywności. Ludzie od zawsze szukali sposobów na przedłużenie świeżości żywności. Obecnie, dzięki coraz lepiej rozwiniętej technologii i coraz lepszym zamrażarkom jest to coraz znacznie łatwiejsze.
Konserwacja żywności
Konserwacja żywności to różne sposoby przetwarzania i przechowywania żywności, których celem jest przedłużenie jej trwałości oraz zapewnienie, że jest bezpieczna do spożycia.
Sposoby konserwacji żywności:
Chłodzenie oraz mrożenie
Chłodzenie lub mrożenie, dzięki niemu czynności życiowe bakterii są zahamowane w temperaturach około zera stopni Celsjusza; chłodzenie (w temperaturze od 10 do 0 °C) zabija tylko niewielką liczbę drobnoustrojów.
Wadą chłodzenia jest to, że bakterie, które przeżyją proces chłodzenia, zaczynają się rozwijać w żywności, gdy zostanie podgrzana.
Zamrażanie
Zamrażanie ( w temperaturze od 0 do −30 °C) jest skuteczniejsze, ponieważ powoduje śmierć większej liczby komórek drobnoustrojów. Dzięki mrożeniu przebieg reakcji chemicznych zostaje spowolniony (głównie chodzi tu o proces utleniania). Niestety mrożenie nie jest idealnym sposobem konserwacji, ponieważ istnieją bakterie, które rozwijają się właśnie najlepiej pod wpływem niskich temperatur.
Suszenie
Suszenie- usuwa z potraw taką ilość wody, aby uniemożliwić rozwój mikroorganizmów psujących żywność. Zaletą suszenia jest łatwe przechowywanie produktów, ich transport oraz długi okres ich przydatności do spożycia. Jednak wadą jest to, że zmienia się kształt i struktura żywności, traci ona wiele walorów smakowych. Do suszonej żywności dodaje się obecnie barwniki, cukry i glutaminian sodu, aby polepszyć smak i wygląd potrawy.
Solenie
Solenie-polega na dodawaniu chlorku sodu do żywności. Zapobiega to powstawaniu i koncentracji mikroorganizmów. Dzięki soleniu mięso ma przyjemny słony smak, osoby cierpiące na niedobór jodu mogą go uzupełnić, mięso zachowuje piękny, naturalny kolor. Wadą solenia jest to, że do chlorku sodu dodawane są szkodliwe substancje takie jak: azotany (sodu i potasu, E 251, E 252) i azotyny (substancje trujące, lecz nieszkodliwe, bo w trakcie procesu konserwacji ulegają całkowitemu rozkładowi).
Konserwacja chemikaliami
Konserwacja chemikaliami – do żywności dodaje się chemikalia, konserwanty, które zabijają mikroorganizmy. Dzięki dodatkowi konserwantów żywność można przechowywać w temperaturze pokojowej i nie ulegnie ona zepsuciu. Ogromną wadą tego rozwiązania jest to, że konserwanty w większości przypadków są bardzo szkodliwe dla ludzkiego organizmu.
Konserwacja ultradźwiękami
Konserwacja ultradźwiękami- mikroorganizmy nie przeżywają nagłej zmiany ciśnienia, które powstaje w ich wilgotnym środowisku dzięki ultradźwiękom. Ten typ konserwacji stosuje się do przypraw, owoców i warzyw. Dzięki tej metodzie nie obniża się jakość smakowa potrawy. Wadą jest to, że ta metoda jest na razie stosowana jedynie w warunkach laboratoryjnych.
Konserwacja za pomocą wysokiego ciśnienia
Potrawy są specjalnie pakowane oraz wkładane do urządzenia wysokociśnieniowego, w którym w szybkim czasie ciśnienie rośnie od 100 do 1000 MPa. W ten sposób giną bakterie, grzyby i pleśnie. Potrawy zachowują niezmienioną jakość. Wadą tego sposobu konserwacji jest to, że spory (czyli przetrwalniki, komórki pomagające przeżyć w trudnych warunkach) bakterii, grzybów oraz pleśni przetrwają też wyższe ciśnienie. Dużą wadą jest wysoka cena urządzenia wysokociśnieniowego.
Konserwacja próżniowa
Konserwacja próżniowa (vacuum)- Podstawową zasadą konserwacji z użyciem systemu próżniowego jest zmniejszenie dostępu powietrza do jedzenia. Powietrze jest wysysane za pomocą pompy próżniowej z woreczków do przechowywania żywności. W woreczku próżniowym żywność pozostanie świeża kilka razy dłużej, niż w zwykłych warunkach.
Żywność zachowuje przy tym witaminy, inne substancje odżywcze oraz naturalny zapach. System jest prosty w użyciu i powszechnie dostępny. Niestety niektóre bakterie dostają się nawet do żywności zamkniętej próżniowo.
Pasteryzacja
Pasteryzacja to krótkotrwałe podwyższenie temperatury do 60–75°C, które niszczy mikroorganizmy. W przeciwieństwie do przegotowania, pasteryzacja nie niszczy jakości żywności. Pozwala na dłuższe przechowywanie mleka, jajek lub lodów. Całkowicie lub częściowo niszczy witaminy A oraz C występujące np. w mleku. Działanie temperatury musi być odpowiednie dla określonej żywności.
Podsumowując…
• Chłodzenie i mrożenie są sposobami konserwacji żywności
• Chłodzenie ogranicza rozwój bakterii, a zamrażanie zabija bakterie.
• Chłodzenie (w temperaturze od 10 do 0 °C), zamrażanie (w temperaturze od 0 do −30 °C).