Różnice między ENA a ekstradycją

Sprawdź różnice między ENA a ekstradycją >>

ENA, czyli europejski nakaz aresztowania i ekstradycja to dwie instytucje, których celem jest współpraca państw w sprawach karnych, polegająca na przekazaniu obywatela, który popełnił przestępstwo, państwu według którego systemu prawnego ma być on sądzony. Różnice między nimi polegają przede wszystkim na odmiennych procedurach i zakresie terytorialnym obowiązywania.

Ekstradycja

Ekstradycja jest wcześniejszą, niż europejski nakaz aresztowania formą przekazania obywatela do innego kraju. W sytuacji, gdy organ państwa obcego wyda wniosek o wydanie osoby ściganej, aby przeprowadzić wobec niej postępowanie karne albo wykonać orzeczoną karę, środek zabezpieczający np. elektroniczną kontrolę miejsca pobytu, to prokurator przeprowadza przesłuchanie tej osoby oraz zabezpiecza dowody, które znajdują się na terenie Polski oraz wnosi sprawę do sądu okręgowego.

Postanowienie w przedmiocie wniosku o ekstradycję

Sąd okręgowy wydaje na posiedzeniu postanowienie rozstrzygające w sprawie wniosku o ekstradycję pochodzącego od obcego państwa. Zanim postanowienie zostanie wydane, osoba ścigana ma prawo do złożenia ostatecznych wyjaśnień (pisemnie albo ustnie).
W sytuacji, gdy zostanie złożony wniosek o ekstradycję w celu przeprowadzenia postępowania w sprawie karnej, osoba ścigana może złożyć wniosek o przeprowadzenie dowodów, które są w kraju. Wniosek powinien zostać rozpatrzony pozytywnie.
W posiedzeniu mogą uczestniczyć prokurator oraz obrońca osoby ściganej. W przypadku, gdy sąd rozpatrzy wniosek o ekstradycję negatywnie, nie można wydać osoby ściganej. Od tego postanowienia można złożyć zażalenie.
Sąd następnie przekazuje postanowienie w sprawie wniosku o ekstradycję (po jego uprawomocnieniu się) do Ministra Sprawiedliwości, który następnie zawiadamia o rozstrzygnięciu wniosku odpowiednie organy obcego państwa.

Niedopuszczalność wydania

Ekstradycja jest niedopuszczalna, jeżeli:
1) osoba ścigana jest obywatelem polskim lub korzysta w Polsce z prawa azylu,
2) czyn nie ma znamion czynu zabronionego lub nie stanowi przestępstwa albo sprawca nie popełnił przestępstwa, ewentualnie gdy nie podlega karze,
3) przestępstwo się przedawniło
4) postępowanie dotyczące tego czynu zostało prawomocnie zakończone,
5) ekstradycja byłaby niezgodna z polskim prawem,
6) istnieje obawa, że w państwie, które żąda wydania wobec osoby przekazanej może zostać orzeczona lub wykonana kara śmierci,
7) istnieje uzasadniona obawa, że w państwie, które żąda wydania może nastąpić naruszenie wolności oraz praw osoby przekazanej,
8) dotyczy popełnienia przestępstwa z przyczyn politycznych bez użycia przemocy

Poza tym, ekstradycji można odmówić w szczególności, jeszcze w następujących przypadkach:
1) osoba ścigana ma w Polsce stałe miejsce zamieszkania,
2) przestępstwo zostało popełnione w Polsce lub na polskim statku wodnym albo powietrznym,
3) co do tego samego czynu trwa postępowanie karne,
4) przestępstwo jest ścigane z oskarżenia prywatnego,
5) zgodnie z prawem państwa, które złożyło wniosek o ekstradycję, przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności do roku albo karą łagodniejszą lub orzeczono taką karę,
6) przestępstwo, w związku z którym żąda się ekstradycji jest przestępstwem wojskowym albo skarbowym,
7) państwo, które złożyło wniosek o ekstradycję, nie zapewnia wzajemności.

Europejski Nakaz Aresztowania

Europejski nakaz aresztowania może zostać wydany, w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie, że osoba ścigana za przestępstwo będące w gestii polskich sądów, może znajdować się w państwie członkowskim Unii Europejskiej.

ENA jest wydawane przez sąd okręgowy, po złożeniu wniosku przez prokuratora. W postępowaniu wykonawczym oraz sądowym natomiast europejski nakaz aresztowania może być wydany z urzędu albo w wyniku wniosku sądu rejonowego.

Niedopuszczalność wydania nakazu

Wydanie europejskiego nakazu aresztowania jest niedopuszczalne, gdy:

1. Nie jest to w interesie wymiaru sprawiedliwości
2. Jeżeli jest prowadzone przeciwko osobie ściganej postępowanie o przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności w wymiarze maksymalnie roku.
3. W celu wykonania kary więzienia do 4 miesięcy lub innego środka skutkującego pozbawieniem wolności do 4 miesięcy.